Η βιβλιοθήκη
Θεματικές και ώρες λειτουργίας
Πλέον η βιβλιοθήκη μας περιέχει πάνω από 4.500 τόμους, όχι μόνο πάνω στην ελληνική εβραϊκή ιστορία, αλλά και στη γενικότερη εβραϊκή ιστορία, τον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό, το Ισλάμ, την εβραϊκή, βυζαντινή, οθωμανική και ευρωπαϊκή ιστορία της τέχνης, την παγκόσμια ιστορία. Στη συλλογή της συγκαταλέγονται και βασικά λεξικά.
Επίσκεψη στη βιβλιοθήκη
Η βιβλιοθήκη προσφέρει ευρύχωρο περιβάλλον για εργασία και ανάγνωση. Παραμένει ανοικτή κατά τις ώρες λειτουργίας της Συναγωγής.
Η ιστορία και τα τεκμήρια της βιβλιοθήκης
Η βιβλιοθήκη της Ετζ Χαγίμ αναπτύχθηκε αρχικά από την προσωπική βιβλιοθήκη του Νίκου Σταυρουλάκη. Στην αρχική της μορφή αποτελούνταν από βιβλία, αντίγραφα άρθρων και μονογραφίες για τους Εβραίους της δυτικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Ρωμανιώτες ή Σεφαραδίτες. Επιπλέον, βιβλία για τον Χριστιανισμό συγκαταλέγονταν στην αρχική συλλογή, όπως κι ένας μεγάλος αριθμός τόμων για τη βυζαντινή και οθωμανική τέχνη και αρχιτεκτονική. Τέλος, περιλάμβανε μονογραφίες για την ευρύτερη εβραϊκή ιστορία και αρκετούς τόμους για θέματα όπως η θεολογία, ο μυστικισμός και η πολιτική ταυτότητα. Στη βιβλιοθήκη περιλαμβάνονταν, επιπλέον, περίπου 250 δίσκοι μουσικής –θρησκευτικής και κοσμικής– τόσο της ρωμανιώτικης, όσο και της σεφαραδίτικης παράδοσης.
Η βιβλιοθήκη μεταφέρθηκε στον χώρο της Συναγωγής το 2000, με απώτερο σκοπό να προστεθούν επιπλέον τεκμήρια, μέσω δωρεών, και να αναπτυχθεί περαιτέρω. Ιδιαίτερα ενδιέφεραν βιβλία για την Ελλάδα και ειδικότερα για την Κρήτη, αλλά και για το Ισραήλ, τον Σιωνισμό και το Ολοκαύτωμα.
Δυστυχώς, ένα μεγάλο μέρος αυτών των βιβλίων καταστράφηκαν μετά τους δύο αλλεπάλληλους εμπρησμούς της Συναγωγής το 2010. Τότε χάθηκε και το αρχείο, που περιείχε τα στοιχεία της ανακαίνισης και όσα πρωτότυπα έγγραφα είχαν διασωθεί από την προπολεμική κοινότητα. Το ευτύχημα ήταν ότι η Αρχαιολογική Υπηρεσία Χανίων, με τη βοήθεια του τότε προϊσταμένου της Μιχάλη Ανδριανάκη, μας παραχώρησε τις εγκαταστάσεις της κι ένας αριθμός ημι-κατεστραμμένων βιβλίων αποκαταστάθηκε από εξειδικευμένο προσωπικό.
Στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της βιβλιοθήκης είχαμε τεράστια ανταπόκριση από όλο τον κόσμο. Από το Ισραήλ και τη Νέα Υόρκη έγιναν δωρεές σεφαραδίτικων βιβλίων προσευχών και θρησκευτικών κειμένων. Το Yiddish Book Center δημοσιοποίησε τη λίστα των τίτλων που υπήρχαν στη βιβλιοθήκη μας και καταστράφηκαν. Το αποτέλεσμα ήταν να λάβουμε δωρεές βιβλίων από τις ΗΠΑ. Λάβαμε περισσότερα από 800 βιβλία από την Judy Hetzler Humphrey από την πόλη της Μανάσα, στη Βιρτζίνια. Αυτά τα βιβλία όχι μόνο αντικατέστησαν όσα είχαμε απολέσει, αλλά επέκτειναν τη βιβλιοθήκη μας προς νέες θεματικές, όπως την Αφρική και την αφρικανική τέχνη.
Ν. Σ.