Κάντε κλικ στις παρακάτω καρτέλες για να βρείτε πληροφορίες σχετικές με τις εκθέσεις στην Ετς Χαγίμ!
εκθέσεις
- Η ιστορία της Ετς Χαγίμ από το 1996 έως το 1999
- Η Έκθεση Τέχνης του Τζώρτζ Σφουγαρά
- Η έκθεση φωτογραφίας της Μαρίας Σαναδάκη
An Exhibition about Etz Hayyim: 20 Year Commemoration of the Reconstruction from 1996 to 1999
by Etz Hayyim
Στις αρχές του 2016 το προσωπικό της Συναγωγής προετοίμασε μία έκθεση αφιερωμένη στον Νίκο Σταυρουλάκη και το έργο του, την ανοικοδόμηση της Συναγωγής. Η έκθεση αυτή σηματοδοτεί την 20η επέτειο από την έναρξη της ανοικοδόμησης. Εγκαινιάστηκε στις 14 Ιουνίου 2016 στο δωμάτιο των εκθέσεων, πάνω από το γραφείο της Συναγωγής.
.
Το προσωπικό θεώρησε υποχρέωσή του να τιμήσει τον Νίκο και την πρωτοβουλία του με την παρουσίαση εννέα πάνελ, καθένα από τα οποία συμπυκνώνει κάθε βήμα από το έργο της ανοικοδόμησης. Η αφήγηση των βημάτων σε κάθε πάνελ γίνεται με τα ίδια τα λόγια του Νίκου και επιλεγμένες φωτογραφίες συνοδεύουν την εξιστόρησή του. Η επιλογή αυτή έγινε από το προσωπικό γιατί η ιστορία της ανοικοδόμησης της Συναγωγής περνάει μέσα από την ιστορία του Νίκου και αντιστρόφως.
.
Η έκθεση ξεκινά με πληροφορίες για τον Νίκο Σταυρουλάκη ως ακαδημαϊκό, ιστορικό τέχνης, συγγραφέα και ζωγράφο και περιγράφει πώς έφτασε να συνδεθεί με την Συναγωγή μέσα απ’ αυτήν την πορεία. Παρουσιάζει τα γεγονότα που τον οδήγησαν να αναμιχθεί στο ζήτημα της Ετζ Χαγίμ πενήντα χρόνια μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την εξόντωση των Εβραίων της Κρήτης. Η έκθεση, επίσης, παρουσιάζει την ιστορία του ίδιου του κτιρίου, από τον καιρό που χτίστηκε ως καθολική εκκλησία από τους Βενετούς, τον 15ο αιώνα, μέχρι και την μετατροπή του σε συναγωγή, τον 17ο αιώνα.
.
Τα επόμενα πάνελ προβάλλουν καθένα στάδιο της ανοικοδόμησης, ξεκινώντας από την νότια αυλή του κτιρίου, το Μίκβε, την βόρεια αυλή και τον ίδιο τον κυρίως ναό. Ακολουθεί ένα πάνελ που παρουσιάζει τα εγκαίνια της Συναγωγής στις 10 Οκτωβρίου 1999, όπου παραβρέθηκαν οι ραββίνοι και οι πρόεδροι των εβραϊκών κοινοτήτων της Ελλάδας, Έλληνες και ξένοι σημαίνοντες, όπως πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας, ο τότε Γερμανός πρέσβης, ο τότε Μητροπολίτης Χανίων, μαζί με μέλη του Χαβουρά, επίσημους της τοπικής αυτοδιοίκησης και τον Τύπο.
.
Η έκθεση τελειώνει με μία ματιά στην Συναγωγή σήμερα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται ο τρόπος της καθημερινής της λειτουργίας, η τέλεση των θρησκευτικών γιορτών, το μνημόσυνο της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης, οι πολιτιστικές δράσεις που πραγματοποιούνται, τα εκπαιδευτικά της προγράμματα, αλλά και οι άνθρωποι της Ετζ Χαγίμ: το προσωπικό της και οι εθελοντές, το Χαβουρά και τα μέσα συντήρησης της Συναγωγής.
.
Η έκθεση είναι ανοιχτή στο κοινό κατά τις ώρες λειτουργίας της Συναγωγής.
.
«Ιστορίες από μία παλιά οχυρωμένη πόλη»: Μια προσωπική απόκριση στην Εβραϊκή Ιστορία της Κρήτης από
τον Τζωρτζ Σφουγγαρά
.
Την άνοιξη του 2017 έφτασε στην Συναγωγή Ετζ Χαγίμ ένα μέιλ από τον Κρητικό καλλιτέχνη Γιώργο Σφουγγάρα. Εκεί εξηγούσε ότι, μετά την επίσκεψή του στην Συναγωγή, είχε συνειδητοποιήσει πως, ως παιδί που μεγάλωσε στην Κρήτη, είχε ακούσει ελάχιστα για την παρουσία και την ιστορία των Εβραίων του νησιού. Αυτή η εμπειρία τον οδήγησε να δημιουργήσει «ένα μικρό βιβλίο, προσωπική απόκριση στην εβραϊκή κοινότητα και τον χαμό της» και να δηλώσει «πολύ ευγνώμων αν μου λέγατε τι νομίζετε» γι’ αυτό.
.
Ο Νίκος Σταυρουλάκης (זצ״ל) ήταν τότε ακόμη σε θέση να ανταποκριθεί στο ευγενικό αίτημα του Γιώργου Σφουγγάρα και να δώσει την άποψή του. Η δουλειά του Νίκου, ιδιαίτερα αυτή που σχετιζόταν με την Ετζ Χαγίμ, είχε κάνει ήδη εντύπωση στον καλλιτέχνη. Η απάντησή του Νίκου δε, ήταν σύμφωνη με την προσέγγιση του βιβλίου, ότι η ιστορία των Κρητικών Εβραίων είναι παραμελημένη. Ο Νίκος εκτίμησε δεόντως τα έργα και την ιδέα πίσω απ’ αυτά και εξέφρασε την επιθυμία κάποια μέρα να οργανωθεί η έκθεσή τους στην Ετζ Χαγίμ.
.
Παραμύθια από την Παλιά Οχυρωμένη Πόλη είναι, λοιπόν, ο ευαίσθητος τίτλος του έργου του Γιώργου Σφουγγάρα και αναφέρεται στην γενέτειρά του, το Ηράκλειο. Παραπέμπει στην μακρά και πλούσια ιστορία του νησιού και στον ρόλο που έπαιξαν σε αυτήν παραμελημένοι σήμερα πληθυσμοί, όπως ο κρητοεβραϊκός. Ο καλλιτέχνης υποστηρίζει ότι η απώλεια της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ήταν μία τραγωδία μόνο για τα ίδια τα μέλη της, αλλά και μία τεράστια απώλεια για την Κρήτη και τους υπόλοιπους Κρητικούς που ίσως να έχουν κιόλας χάσει την σύνδεσή τους με το πλούσιο και περίπλοκο παρελθόν του νησιού. Στην Ετζ Χαγίμ πιστεύουμε ότι το έργο του Γιώργου θα αναδείξει μία απαραίτητη διάσταση στην γενική κατανόηση της ιστορίας του νησιού.
.
Η έκθεση συνοδεύεται από έναν μικρό τόμο, που ο καλλιτέχνης περιγράφει ως την «προσωπική μου απάντηση στην ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης, μίας κοινότητας που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ζωή του νησιού, αλλά η οποία, λόγω της άγνοιας, του ρατσισμού και των θρησκευτικών προκαταλήψεων, έχει τώρα εξαφανιστεί. Η κοινότητα είχε απαλειφτεί εντελώς κι έτσι έπρεπε να αναζητήσω επίμονα τα λίγα εναπομείναντα σημάδια της. Το κίνητρό μου γι’ αυτό το βιβλίο είναι η πεποίθηση ότι οι Κρητικοί Εβραίοι δεν έχουν ξεχαστεί και το μίσος που τους κατέστρεψε έχει εντοπιστεί και κατακριθεί. Το βιβλίο είναι σαν η ηχώ μίας ελληνικής κοινότητας που δεν υπάρχει πια και είναι και ένα έργο αγάπης για το νησί που με γέννησε. Όλα τα έργα έχουν δουλευτεί με μαύρο μελάνι και αποτελούν ζωτικό μέρος της δουλειάς μου για τις πολλές ιστορίες της Κρήτης, μίας δουλειάς σε εξέλιξη».
.
Στον μικρό τόμο τα έργα του Γιώργου συνοδεύονται από τα ποιήματα της Shelley Tracey, ποιήτριας από την Νότιο Αφρική με εβραϊκές ρίζες από την Λετονία και την Λιθουανία. Για την Shelley τα ποιήματά της αποτελούν συμπλήρωμα στο έργο του καλλιτέχνη. Σύμφωνα με την ίδια «ο Γιώργος έχει απαθανατίσει την αίσθηση της απώλειας στις τόσο δυνατές εικόνες του και στην αφήγησή του για το πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με αυτό το έργο. Στα δικά μου ποιήματα επηρεάστηκα τόσο από τις εμπειρίες των Εβραίων που αναγκάστηκαν να αφήσουν την Κρήτη, όσο και από τις εικόνες που δημιούργησε ο Γιώργος».
.
Συναγωγή Ετζ Χαγίμ
.
Οκτώβριος 2018
«Tel Aviv & Jerusalem μέσα από τα μάτια μου»
από τη Μαρία Σαναδάκη
Ανακάλυψα τοπία και ανθρώπους χωρίς κάποιον οδηγό, ταξιδεύοντας μόνη, και έχοντας για συντροφιά έναν μικρό χάρτη και μια κάμερα. Είχα την ευκαιρία να έχω ανοιχτά τα μάτια μου, να μιλήσω με τους ντόπιους σε κάθε γειτονιά και να δεχτώ τη φιλοξενία των ανθρώπων του Ισραήλ. Το Tel Aviv είναι χαοτικό και θορυβώδες όπως είναι και η Αθήνα. Μου θύμισε, επίσης, τις γειτονιές της Θεσσαλονίκης, με τη μυρωδιά των φρούτων και του φρεσκομαγειρεμένου φαγητού. Υπήρχαν αδέσποτες γάτες παντού, παιδιά που έπαιζαν στο δρόμο, άνθρωποι που μιλούσαν από τα μπαλκόνια τους ο ένας στον άλλον. Οι διαφορετικές κουλτούρες, τα ηλιοβασιλέματα, η αλμύρα στο δέρμα κι ο αέρας στα λιμάνια του Tel Aviv και της Jaffa…Όλα αυτά κάνουν σε να θέλεις να επιστρέψεις σε αυτά τα μέρη….Τα αγνά συναισθήματα που έχω για την Etz Hayyim και το βίωμα που ένιωσα, ενώ βρισκόμουν στο Ισραήλ, με ενέπνευσαν να μοιραστώ εικόνες που «φυλάκισε» ο φακός μου από διάφορες πόλεις, όπως το Tel Aviv, Jaffa and Jerusalem.
.
Το πρώτο πράγμα που αντικρίζει κανείς, περνώντας την πόρτα της συναγωγής, είναι ο κήπος της. Ένας κήπος γεμάτος από επισκέπτες, μα και από όσους εργάζονται εκεί. Γεμάτος ζωή, όχι μόνο από τους ανθρώπους, αλλά και από τα φυτά και τις γάτες που φιλοξενεί η συναγωγή. Το 2015 επισκέφτηκα για άλλη μια φορά τη Συναγωγή. Τότε συνάντησα τον Moritz Plattner, τον Momo, με τον οποίο γίναμε καλοί φίλοι και ο οποίος ήταν εθελοντής στη Συναγωγή εκείνη την περίοδο. Μου έκανε μια σύντομη ξενάγηση και αυτή η εμπειρία με παρακίνησε να ασχοληθώ εθελοντικά με τη Συναγωγή. Ξεκίνησα μεταφράζοντας την ιστοσελίδα και έκτοτε νιώθω ότι αποτελώ κομμάτι αυτής της δραστήριας κοινότητας. Ο λόγος που με κράτησε η Συναγωγή είναι η απίστευτη αύρα που σε περικλείει. Κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί αισθάνομαι ελεύθερη και ευτυχισμένη.
.
Η Μαρία Σαναδάκη γεννήθηκε και μεγάλωσε σε ένα χωριό κοντά στα Χανιά. Σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Έκανε το πρώτο της Erasmus το 2012 στο Βερολίνο. Από τότε έχει ζήσει στο Βερολίνο, την Κρήτη και στη Βιέννη. Έχει κάνει άλλη μια έκθεση φωτογραφίας «Memories from Greece», ενώ ζούσε στη Βιέννη στο κάφε «Jonas Reindl». Τον περασμένο Μάιο έφυγε από τη Βιέννη και έκτοτε ταξιδεύει σε νέα μέρη ή επισκέπτεται φίλους, φωτογραφίζει, γράφει ποιήματα και μικρές ιστορίες.
